THƯ VIỆN QUỐC GIA VIỆT NAM

Ngày 12/7/2023, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch (VHTTDL) đã tổ chức Hội thảo “Bản quyền trong chuyển đổi số ngành thư viện”. Bà Trịnh Thị Thủy, Ủy viên Ban Cán sự Đảng, Thứ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch dự và chỉ đạo Hội thảo.

Ngày 16/6/2022, Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Sở hữu trí tuệ được Quốc hội thông qua và có hiệu lực thi hành từ ngày 01/01/2023, đã có tác động nhất định đến việc triển khai “Chương trình chuyển đổi số ngành thư viện đến năm 2025, định hướng đến năm 2030”. Để đảm bảo thực thi bản quyền trong hoạt động chuyển đổi số thư viện, các thư viện phải đối diện với nhiều khó khăn, thách thức đặt ra trên các phương diện như: sở hữu trí tuệ, quyền tác giả, vấn đề bản quyền trong quá trình chuyển đổi số thư viện, thực thi quyền sao chép, chưa có biện pháp xử lý triệt để để đảm bảo việc tài nguyên thông tin số khi đưa ra phục vụ, các thư viện trong quá trình thực hiện mới dừng ở việc tìm hiểu và tập trung đối với các trường hợp ngoại lệ được quy định riêng cho thư viện tại Điều 25 Luật Sở hữu trí tuệ mà chưa có tầm nhìn tổng quan toàn bộ vấn đề về quyền tác giả, quyền liên quan trong Luật Sở hữu trí tuệ để hiểu đúng, hiểu đủ, nhận diện được các hành vi vi phạm, áp dụng và tuân thủ Luật Sở hữu trí tuệ hiệu quả.

Tại Hội thảo, các đại biểu đã trao đổi và thảo luận nhằm đánh giá thực trạng về chuyển đổi số và vấn đề thực thi bản quyền trong thư viện hiện nay; Phát huy giá trị và lợi thế từ những điểm mới của pháp luật về quyền tác giả trong Luật sửa đổi một số điều của Luật Sở hữu trí tuệ đối với hoạt động chuyển đổi số ngành thư viện nói chung, phát triển tài nguyên số nói riêng; Kinh nghiệm Việt Nam và quốc tế trong thực thi quyền tác giả và về vận dụng các quy định của Luật Sở hữu trí tuệ trong quá trình chuyển đổi số thư viện; chia sẻ các mô hình và cách làm hay, hiệu quả trên thực tế; Giải pháp khắc phục các rào cản trong việc thực thi các quy định của pháp luật về quyền tác giả trong chuyển đổi số thư viện; Kinh nghiệm ứng dụng công nghệ thông tin trong việc bảo vệ quyền tác giả đối với tài nguyên thông tin dạng số và liên thông thư viện; Chia sẻ, liên thông thư viện với các nước và tổ chức hội nghề nghiệp về thư viện quốc tế; Các nguồn lực bảo đảm cho việc thực thi; Nhận diện các hành vi vi phạm quyền tác giả trong hoạt động thư viện, giải pháp khắc phục; Vấn đề bản quyền trong hoạt động thư viện phục vụ người khuyết tật…

Thư viện Quốc gia Việt Nam đã tham gia Hội thảo với tham luận “Một số giải pháp tăng cường thực thi bản quyền tác giả - Bối cảnh chuyển đổi số thư viện”. Tham luận đã phân tích những thách thức về thực thi bản quyền tác giả trong bối cảnh chuyển đổi số thư viện như: thách thức trong tổ chức, quản lý và triển khai các dịch vụ thư viện; thách thức trong việc bảo vệ bản quyền trên môi trường số. Bên cạnh đó, cũng nêu lên hiện trạng thực thi bản quyền tác giả khi số hóa và sử dụng tài liệu số tại các thư viện Việt Nam hiện nay trong vấn đề tạo lập tài liệu số, sử dụng, kiểm soát vi phạm, cũng như một số hình thức thực thi quyền tác giả tại Thư viện Quốc gia Việt Nam. Để vấn đề bản quyền thực thi có hiệu quả trong các thư viện Việt Nam, tham luận đã đề xuất một số giải pháp để thực hiện như:

+Tăng cường vai trò của cơ quan quản lý thư viện, Thư viện Quốc gia Việt Nam, Cục Thông tin Khoa học và Công nghệ Quốc gia, Hội Thư viện Việt Nam, Hội Thông tin Khoa học và Công nghệ;

+Thành lập mạng lưới về bản quyền trong hoạt động thư viện Việt Nam;

+Quản lý quyền tập thể;

+Xây dựng nền tảng thương mại điện tử giao dịch bản quyền tác giả;

+Xây dựng nguyên tắc và phạm vi sử dụng hợp lý;

+Áp dụng kiểm soát bằng công nghệ;

+Tăng cường tính chủ động của mỗi thư viện trong thực thi vấn đề bản quyền tác giả: giáo dục bản quyền, kêu gọi tác giả đóng góp hoặc tạo giấy phép mở, triển khai mô hình Mượn kỹ thuật số có kiểm soát, chỉ định nhân viên bản quyền, biên mục dữ liệu thông báo bản quyền.

Ngoài ra, Thư viện Quốc gia Việt Nam cũng đưa ra một số kiến nghị đối với ngành thư viện Việt Nam và đối với cơ quan quản lý về bản quyền tác giả nhằm đảm bảo việc thực thi có hiệu quả vấn đề bản quyền tác giả, đảm bảo hài hòa, cân đối, cân bằng lợi ích của tất cả các bên…

Hội thảo “Bản quyền trong chuyển đổi số ngành thư viện” sẽ góp phần giúp các nhà quản lý từ thực tiễn hoạt động để xây dựng, ban hành những văn bản quy phạm pháp luật góp phần sửa đổi, bổ sung các quy định ngoại lệ về quyền tác giả trong thư viện, khắc phục những thách thức đặt ra trong tổ chức thực hiện, từ đó giúp cho quá trình chuyển đổi số trong thư viện được triển khai có hiệu quả.

Hình ảnh sự kiện:

Toàn cảnh Hội thảo

Đại biểu tham dự Hội thảo

Thứ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Trịnh Thị Thủy phát biểu khai mạc Hội thảo

ThS. Lê Đức Thắng - Trưởng phòng Tin học, Thư viện Quốc gia Việt Nam trình bày tham luận “Một số giải pháp tăng cường thực thi bản quyền tác giả - Bối cảnh chuyển đổi số thư viện”

Các đại biểu phát biểu tại Hội thảo

_____________

Tin và ảnh: Thanh Hà