THƯ VIỆN QUỐC GIA VIỆT NAM

Thực hiện đường lối đổi mới của Đảng và Nhà nước, trong những năm qua, Thư viện Quốc gia Việt Nam (TVQG) đã và đang không ngừng nâng cao chất lượng các dịch vụ truyền thống và mở thêm nhiều dịch vụ mới nhằm nâng cao chất lượng hoạt động, phục vụ đắc lực nhu cầu học tập, giải trí và công việc của toàn xã hội. Đặc biệt, trong bối cảnh bùng nổ công nghệ thông tin và truyền thông, trước những thay đổi về nhu cầu của người sử dụng luôn mong muốn được chia sẻ ý tưởng và kiến thức, được sáng tạo và trở nên năng động hơn, TVQG đang tích cực đổi mới các dịch vụ, xây dựng Thư viện theo hướng Truyền thống - Hiện đại - Thư viện số.

Sự ra đời của Không gian chia sẻ S.hub

Tại TVQG, trong những năm gần đây, được sự quan tâm đầu tư của Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch về trang thiết bị kỹ thuật ứng dụng công nghệ thông tin đã tạo nên những lợi thế mới cho Thư viện trong triển khai các dịch vụ mới, tiên tiến hơn, hiệu quả hơn, từng bước chuyển từ hoạt động thư viện truyền thống, sang thư viện hiện đại. Tuy nhiên, để Thư viện có thể cung cấp những dịch vụ vượt trội cho người sử dụng cũng cần có sự đầu tư lớn khi xây dựng ban đầu và trong hoạt động.

Trong điều kiện hiện có tại đơn vị, TVQG đã khắc phục những khó khăn, đang dần từng bước mở rộng, tổ chức lại không gian thư viện, xây dựng môi trường đọc thân thiện, sáng tạo cho người sử dụng. Đồng thời, tích cực triển khai các chương trình hợp tác, phối hợp hoạt động với các đơn vị, tổ chức nhằm đổi mới dịch vụ, cải tạo không gian thư viện, để có thể thực hiện được chức năng mới của thư viện trong môi trường công nghệ số, giúp thư viện không chỉ là nơi lưu trữ sách với những phòng đọc có không gian yên tĩnh phục vụ việc đọc, học tập, mà còn là những không gian sống động, nơi để gặp gỡ, trao đổi, thảo luận, chia sẻ, học hỏi và được truyền cảm hứng.

Không gian chia sẻ S.hub là một trong số những hoạt động hợp tác tại TVQG. Đây là chương trình hợp tác giữa TVQG và Công ty Điện tử Samsung Vina - một doanh nghiệp luôn theo đuổi chiến lược thực hiện các chương trình trách nhiệm cộng đồng (Corporate Social Responsibility - CSR) là tạo ra “giá trị chung” cho cộng đồng, tập trung vào triển khai các hoạt động dài hạn trong lĩnh vực giáo dục giúp phát triển xã hội bền vững, trong đó công nghệ sẽ đóng góp tích cực cho các hoạt động đó.

TVQG và Công ty Điện tử Samsung Vina đã hợp tác triển khai “Thư viện thông minh 2.0”, một thư viện tích hợp công nghệ tiên tiến, hiện đại kết hợp với nguồn tài nguyên tri thức của thư viện và các hoạt động mang tính định hướng, mang đến không gian học tập, nghiên cứu, làm việc và trao đổi ý tưởng cho các bạn trẻ mang tên S.hub. Cái tên S.hub với nghĩa Hub là không gian để mọi người tìm đến, tụ họp và sẻ chia với nhau, S có thể hiểu theo nhiều nghĩa: Smart (Thông minh), Sharing (Chia sẻ)…

Hoạt động của S.hub

Không gian chia sẻ S.hub tại TVQG được triển khai dưới dạng mô hình không gian trao đổi tri thức mở, hiện đại gồm 3 yếu tố: (1) Không gian hiện đại và thiết bị công nghệ cao; (2) Không gian trao đổi trực tuyến; (3) Các hoạt động theo chủ đề.

Không gian hiện đại và thiết bị công nghệ cao

Khu vực tiền sảnh và một phần của khu vực phục vụ người sử dụng được sắp xếp, tổ chức lại không gian tạo thành các khu vực chức năng tổ chức sự kiện với quy mô từ 100-120 người, triển lãm trưng bày với hơn 500 tư liệu, phòng nghe nhìn với sức chứa khoảng 40 người, khu vực tra cứu cá nhân và các khu vực thảo luận nhóm với sức chứa hàng trăm người. Các trang thiết bị hiện đại được bố trí trong toàn bộ không gian này bao gồm một hệ thống màn hình trình chiếu LFD 3x3 46’’, 2 bảng tra cứu thông tin và 18 máy tính cá nhân cấu hình chất lượng cao được kết nối với mạng Internet không dây phục vụ nhu cầu tra cứu nhanh tại tiền sảnh, 24 máy tính bảng và 5 máy tính để bàn có kết nối Internet cùng những đầu sách mới nhất phục vụ nhu cầu tra cứu thông tin, cơ sở dữ liệu và tự học tại khu vực tra cứu cá nhân tại tầng 2, 03 bộ tivi và bảng thông minh để người sử dụng thực hiện các bài thuyết trình trong giờ làm việc nhóm, màn hình tương tác thông minh và hệ thống loa chuyên dụng cho phòng đa phương tiện để người sử dụng tham gia hoặc tổ chức các sự kiện, chương trình đào tạo hoặc tập huấn. Cùng với đó là các bàn ghế, tủ kệ được thiết kế và làm mới, tổng thể tạo nên một không gian trẻ trung, năng động, thân thiện với người sử dụng.

Không gian trao đổi trực tuyến

Trang www.s-hub.vn là cổng thông tin giao tiếp giữa người sử dụng và Không gian chia sẻ S.hub với các chức năng đặt phòng họp, đặt khu vực tổ chức sự kiện, khu vực thảo luận nhóm... và đăng ký tham gia các sự kiện được tổ chức tại S.hub. Trang web còn là nơi tổng kết các hoạt động tại S.hub với những nội dung bổ ích sau các sự kiện để người sử dụng dù không đến trực tiếp vẫn có thể theo dõi thông tin và các hoạt động tại đây.

Hoạt động theo chủ đề

Với nhiều đề tài liên quan đến nhiều lĩnh vực khác nhau như chủ đề về văn hoá, du lịch, thể thao, sáng tạo, khởi nghiệp, kỹ năng mềm... dưới nhiều hình thức như toạ đàm, thuyết trình, các cuộc thi... do các tổ chức giáo dục và đào tạo cũng như các chuyên gia trong nhiều lĩnh vực trao đổi, giới thiệu với thông điệp “chia sẻ định hướng - truyền lửa đam mê” được tổ chức đều đặn hàng tháng tại Không gian chia sẻ S.hub giúp những người sử dụng trẻ tuổi có cơ hội chia sẻ và học hỏi lẫn nhau, cũng như áp dụng những kiến thức thu nhận được vào cuộc sống.

Dịch vụ đổi mới của S.hub

Khác với cách tổ chức các dịch vụ thư viện truyền thống và một số dịch vụ mới đang được Thư viện triển khai trong thời gian gần đây như: tổ chức các kho mở cho phép người đọc tự tìm tài liệu, tổ chức phòng đọc đa phương tiện trang bị máy tính có kết nối Internet, tổ chức các phòng đọc chuyên biệt: phòng đọc dành cho các nhà nghiên cứu và doanh nhân, phòng đọc tài liệu quý hiếm, phòng đọc luận văn, luận án, phòng tra cứu tìm tin, đọc tài liệu trực tuyến..., nét đổi mới và sáng tạo của việc tổ chức dịch vụ tại Không gian chia sẻ S.hub chính ở cách tổ chức không gian hiện đại, trẻ trung, lôi cuốn người sử dụng; sự kết hợp công nghệ hiện đại và tài nguyên của thư viện trong cùng một không gian học tập; sự bố trí hợp lý, hài hoà các không gian chung và riêng - khu vực tra cứu cá nhân, khu vực thảo luận nhóm, khu vực tổ chức sự kiện... giúp người sử dụng tiết kiệm thời gian cũng như có những trải nghiệm thú vị với thư viện. Đặc biệt, không gian tổ chức sự kiện quy mô nhỏ và vừa không chỉ dành cho người sử dụng tham gia với tư cách người tham dự còn với tư cách người tổ chức các sự kiện, chương trình đào tạo hoặc tập huấn. Với mô hình tương tác hai chiều như vậy, thư viện không những hiểu rõ hơn về nhu cầu của người sử dụng còn lôi cuốn được sự đồng hành, chia sẻ ý tưởng và sự tham gia của họ vào việc tổ chức các dịch vụ thư viện mới, từ đó giúp thư viện lôi cuốn thêm nhiều người sử dụng.

Bên cạnh đó, so sánh với mô hình co-working hub/space hiện đang bắt đầu thịnh hành ở Việt Nam, đặc biệt tại Hà Nội và thành phố Hồ Chí Minh, sự khác biệt mà Không gian chia sẻ S.hub mang lại ở vị trí nằm trong khuôn viên của TVQG, nơi có không gian lớn có thể đáp ứng được cùng lúc nhiều nhu cầu khác nhau như học tập, nghiên cứu cá nhân, làm việc nhóm, tổ chức sự kiện...; và quan trọng hơn là nơi người sử dụng được tiếp cận với nguồn tài nguyên tri thức chất lượng cao dồi dào, đáng tin cậy, được tham gia nhiều hoạt động chia sẻ, học hỏi, sáng tạo, giúp các bạn trẻ học tập, giao lưu kết nối, khơi nguồn ý tưởng cho những sáng tạo đam mê trong công việc, cuộc sống để phát triển bản thân.

Có thể khẳng định rằng, Không gian chia sẻ S.hub, với bài trí không gian hợp lý, sự kết hợp của công nghệ cao và nguồn tài nguyên tri thức phong phú của thư viện đã thực sự tạo nên một mô hình tổ chức dịch vụ thư viện đổi mới sáng tạo, phục vụ cho việc đọc, nghiên cứu, giao lưu, học tập và chia sẻ ý tưởng của các bạn trẻ. Sự ra đời của S.hub thể hiện cam kết của Samsung về trách nhiệm của doanh nghiệp với cộng đồng và nỗ lực của TVQG trong việc tối ưu hoá không gian thư viện, mang đến cảm hứng sáng tạo để học tập và trao đổi tri thức, lôi cuốn người dân, đặc biệt giới trẻ đến với thư viện để nâng cao kỹ năng, kiến thức, từ đó tạo ra những hoạt động có ích cho cộng đồng, đóng góp vào sự phát triển của đất nước.

__________

ThS. Kiều Thuý Nga, Bùi Thị Thuỷ

Thư viện Quốc gia Việt Nam

Nguồn: Tạp chí Thư viện Việt Nam. - 2017. - Số 1. - Tr. 54-55,62.