THƯ VIỆN QUỐC GIA VIỆT NAM

Từ ngày 18–21/8/2025, tại thành phố Astana, Kazakhstan đã diễn ra Đại hội Thư viện và Thông tin Thế giới lần thứ 89 của Liên đoàn quốc tế các Hội và Cơ quan Thư viện thế giới (IFLA WLIC 2025). Được ghi nhận có số lượng đại biểu đông nhất từ trước đến nay, Đại hội lần này thu hút gần 1.700 đại biểu, đến từ 114 quốc gia, bao gồm lãnh đạo các thư viện quốc gia, chuyên gia thông tin, nhà nghiên cứu, nhà giáo dục, người làm thư viện, thực tập sinh và đại diện của các nhà xuất bản, doanh nghiệp thiết bị thư viện hàng đầu trên thế giới.

Đoàn đại biểu Việt Nam do bà Nguyễn Ngọc Anh, Phó Giám đốc Thư viện Quốc gia Việt Nam, làm Trưởng đoàn đã tham gia tích cực vào các chương trình và hoạt động của Đại hội, đặc biệt là các phiên họp nghị sự, hội thảo và thảo luận xoay quanh những chủ đề trọng tâm.

Đại biểu tham dự Đại hội

Với chủ đề “Kết nối tri thức, Kiến tạo tương lai”, hơn 80 phiên họp chuyên môn và 15 sự kiện bên lề về trí tuệ nhân tạo, dữ liệu lớn, thư viện số, bảo tồn bộ sưu tập, tính bao hàm và các tiêu chuẩn… đã được diễn ra trong thời gian Đại hội.

Phát biểu tại Lễ khai mạc, Chủ tịch IFLA Vicki McDonald (nhiệm kỳ 2023-2025) đã nhấn mạnh “Đại hội là một nền tảng để trao đổi các giá trị và củng cố tiếng nói chung của ngành thư viện, khẳng định tầm quan trọng của việc thể hiện rằng các thư viện không ngại thay đổi và sẵn sàng áp dụng các giải pháp sáng tạo để phục vụ cộng đồng tốt hơn”. (Tường thuật phiên khai mạc Đại hội)

Chủ tịch IFLA Vicki McDonald (nhiệm kỳ 2023-2025)

Tại các phiên nghị sự, Đại hội đã lắng nghe và biểu quyết cho các chương trình và kế hoạch nhiệm kỳ tới của Liên đoàn với các nội dung tiêu biểu như:

- Thiết lập cơ sở để đánh giá tiến độ so với các kết quả mục tiêu của Chiến lược 2024-2029 của IFLA. Báo cáo về dữ liệu từ khảo sát thành viên của Liên đoàn để đánh giá hiệu quả hoạt động giai đoạn 2024-2029 với 5 tiêu chí chính: Giá trị, lợi ích, sự hài lòng và sự gắn bó của hội viên; Nhận thức và sử dụng nguồn lực; Phát triển chuyên môn; Sự tham gia của các đơn vị tình nguyện và Trụ sở chính của IFLA; Nhận thức về IFLA. (Toàn văn báo cáo)

- Báo cáo Xu hướng IFLA 2024: “Tự tin đón đầu tương lai thông tin” cùng với Chương trình Nghị sự kỹ năng đã khuyến khích các thư viện chủ động tiếp cận tư duy tương lai và thúc đẩy đồng sáng tạo, đặc biệt với thế hệ lãnh đạo mới nổi. Các xu hướng được trình bày có sự kết nối chặt chẽ, góp phần định hình năng lực thích ứng và đổi mới của thư viện trong bối cảnh toàn cầu nhiều biến động. (Toàn văn Báo cáo).

- Phiên họp của Chủ tịch IFLA (nhiệm kỳ 2023–2025) Vicki McDonald, với chủ đề “Cùng nhau mạnh mẽ hơn”, đã khép lại nhiệm kỳ của Bà bằng một thông điệp đầy ý nghĩa. Trong hai năm qua, giữa bối cảnh thế giới biến đổi nhanh chóng và nhiều thách thức, lời kêu gọi về sự đoàn kết và sức mạnh tập thể của Bà đã chứng minh tính đúng đắn và sức lan tỏa. Phiên họp khẳng định giá trị của việc áp dụng phương pháp tiếp cận hợp tác triệt để, không chỉ trong lĩnh vực thư viện mà còn trong mối liên hệ với cộng đồng rộng lớn hơn. Các đại biểu đã được truyền cảm hứng từ những ý tưởng táo bạo, những tư duy cởi mở từ các nhà lãnh đạo trong toàn ngành.

- Phiên họp do Chủ tịch mới đắc cử (2025–2027) Leslie Weir điều hành, với chủ đề “Hãy dũng cảm bứt phá”. Phiên họp không chỉ mang đến những góc nhìn sâu sắc về việc thư viện có thể làm tốt hơn, mà còn mở ra lộ trình hành động định hình tương lai. Nội dung thảo luận gợi mở cách thức các thư viện xây dựng ngôn ngữ chung với các đối tác, khẳng định vai trò thư viện như những thực thể năng động, như một hạ tầng thiết yếu cho học tập, đồng thời nhấn mạnh những đổi mới đột phá và nhiều vấn đề quan trọng khác.

Phiên họp của Chủ tịch mới đắc cử Leslie Weir với chủ đề “Hãy mạnh dạn - Be Bold”

- Phiên họp Đại hội đồng IFLA được triệu tập với sự tham dự đầy đủ của các đại biểu nhằm lắng nghe và quyết định những vấn đề quan trọng liên quan đến hoạt động của Liên đoàn. Phiên họp diễn ra theo hình thức kết hợp trực tiếp và trực tuyến, tập trung vào các nội dung chính: thành lập Hội đồng; thông qua Chương trình nghị sự; trình bày báo cáo của Chủ tịch, báo cáo thường niên và báo cáo tài chính của IFLA; công bố kết quả bầu cử Chủ tịch đắc cử cùng các vị trí trong Hội đồng; thảo luận và biểu quyết thông qua các đề xuất, nghị quyết, trong đó có Đề xuất phê duyệt tổ chức Đại hội đồng tiếp theo vào tháng 8/2026, Đề xuất về mức lệ phí thành viên giai đoạn 2026–2028; đồng thời thống nhất chương trình cho phiên bế mạc Đại hội.

Các đại biểu bỏ phiếu tại phiên họp Đại hội đồng IFLA

- Bên cạnh đó là các phiên thảo luận, giới thiệu và trao đổi về các nội dung hoạt động của IFLA trong nhiệm kỳ tới như thảo luận, lấy ý kiến cập nhật về xây dựng hướng dẫn cho dịch vụ thư viện đa văn hóa, giới thiệu các Ủy ban của IFLA - Ủy ban cố vấn về Tiêu chuẩn IFLA, các nhóm đánh giá ISBD, BCM, METATEC và UNIMARC, mạng lưới siêu dữ liệu và các Ban Thư mục, Biên mục, Phân tích chủ đề và Truy cập…

Đại biểu tham dự phiên nghị sự thảo luận, lấy ý kiến cập nhật về xây dựng hướng dẫn cho dịch vụ thư viện đa văn hóa

Song song với chương trình nghị sự, nhiều hội thảo và thảo luận chuyên đề đã diễn ra sôi nổi, thu hút sự quan tâm của đông đảo đại biểu và có sự tham gia trực tiếp của đoàn Việt Nam. Các phiên họp tập trung vào những vấn đề trọng tâm của ngành thư viện hiện nay như: chuẩn bị nguồn nhân lực cho chuyển đổi số và ứng dụng trí tuệ nhân tạo; xây dựng và khai thác siêu dữ liệu có thẩm quyền; chiến lược vận động, bảo đảm tài chính bền vững; tiêu chuẩn dữ liệu và biên mục thông minh; khung pháp lý và bản quyền trong bảo tồn di sản; bổ sung và phản ánh sự đa dạng của tài liệu số; thúc đẩy công bằng và hòa nhập công nghệ; ứng dụng có trách nhiệm AI tạo sinh; cũng như thảo luận về khuôn khổ pháp lý hiện đại bảo đảm quyền tiếp cận tri thức trong thế kỷ 21.

Đại biểu tham dự phiên Hội thảo: Vấn đề tiêu chuẩn: Xây dựng tương lai bền vững cho thông tin

Ngoài việc tham gia tích cực vào các chương trình của Đại hội, đoàn đại biểu Việt Nam còn chủ động thực hiện nhiều hoạt động tiếp xúc, trao đổi và làm việc với lãnh đạo IFLA, các hiệp hội nghề nghiệp, thư viện quốc gia các nước cũng như đối tác OCLC. Thông qua những cuộc gặp gỡ, không chỉ góp phần củng cố và phát triển các mối quan hệ hợp tác quốc tế, mà còn tìm kiếm và xác định những định hướng, mục tiêu chiến lược nhằm thúc đẩy sự phát triển bền vững của Thư viện trong thời gian tới.

Hoạt động của đoàn đại biểu Việt Nam tại Đại hội

Đại hội đã lựa chọn, bỏ phiếu và trao các Giải thưởng: Giải thưởng Thư viện Công cộng của năm 2025 cho Thư viện Gabrielle-Roy, Canada - là đại diện cho thư viện truyền cảm hứng về cách chuyển đổi hoàn toàn không gian phục vụ lấy cộng đồng làm trung tâm cũng như một loạt các công năng bền vững như giảm thiểu chất thải, tiết kiệm năng lượng....

Đề cử cho Giải thưởng Thư viện công cộng của năm

Giải thưởng Thư viện Xanh IFLA được trao cho các thư viện với các chủ đề: Giải Nhất: Thư viện James Baldwin, Paris, Pháp - “Thư viện James Baldwin: Các mục tiêu phát triển bền vững bên trong một dự án bền vững”. Giải Nhì: Thư viện Diêm Điền Thâm Quyến, tỉnh Quảng Đông, Trung Quốc - “Thư viện Phát triển: Đọc sách không biên giới, Phát triển bền vững”. Giải Ba: Thư viện Công cộng Nashville, chi nhánh Donelson, Tennessee, Hoa Kỳ - “Cội nguồn cổ điển, tương lai xanh: Kỳ quan giữa thế kỷ về phát triển bền vững”.

Thư viện James Baldwin, Paris, Pháp

Giải thưởng Dự án Thư viện Xanh IFLA 2025: Giải Nhất: Thư viện Đại học Thammasat, Bangkok, Thái Lan - “Từ rác thải đến giàu có: Thư viện xanh thông qua nền kinh tế tuần hoàn”. Giải Nhì: Maison de l’Environnement, Lyon, Pháp - “Lire pour Agir”: Giải thưởng sách chuyển đổi xã hội sinh thái”. Giải Ba: Quỹ Manuel Viegas Guerreiro, Loulé, Bồ Đào Nha - “Ngôi nhà chung của chúng ta, trái tim của những nhà tự nhiên học nhỏ bé ở Querença”.

Dự án Thư viện Xanh IFLA 2025: “Từ rác thải đến giàu có: Thư viện xanh thông qua nền kinh tế tuần hoàn” của Thư viện Đại học Thammasat, Bangkok, Thái Lan

Giải thưởng Công nhận đặc biệt năm 2025 được trao cho Thư viện công cộng “Ivan Goran Kovačić” Karlovac, Croatia với chủ đề “Lễ hội Xanh - Câu chuyện Xanh Karlovac”.

Giải thưởng Tiếp thị quốc tế IFLA PressReader 2025 vinh danh những chiến dịch tiếp thị thư viện xuất sắc, sáng tạo và gắn kết cộng đồng. Giải Nhất đã thuộc về Thư viện Công cộng Worcester (Hoa Kỳ) với chiến dịch “March Meowness” (trị giá 3.500 euro), tạo nên một hiện tượng với ý tưởng tiếp thị khi chấp nhận ảnh của các chú mèo làm khoản thanh toán cho phí phạt quá hạn. Nhờ sự sáng tạo, nhóm thực hiện đã vượt qua được những rào cản và quảng bá dịch vụ thư viện một cách thực sự thú vị. Ban Giám khảo đã chọn chiến dịch này vì đã có những báo cáo rõ ràng về tác động và cho thấy thành công lớn có thể đến từ sự sáng tạo chứ không nhất thiết nhờ nguồn lực tài chính dồi dào.

Chiến dịch “March Meowness”, Thư viện công cộng Worcester, Hoa Kỳ

Các sự kiện bên lề của Đại hội năm nay được tổ chức khá đa dạng và phong phú như triển lãm, đêm giao lưu văn hóa, gặp gỡ các lãnh đạo thư viện mới nổi, không gian giới thiệu sản phẩm văn hóa, thăm quan thực tế các thư viện tại Astana.

Tại Đại hội lần này, hơn 130 áp phích đã được trưng bày trong hai phiên triển lãm Poster, thu hút sự quan tâm của đông đảo đại biểu. Các diễn giả giới thiệu và chia sẻ ý tưởng với khách tham quan, biến không gian này thành trung tâm giao lưu sáng kiến và tôn vinh sự sáng tạo. Nội dung các poster phản ánh sự phong phú và đa dạng của chủ đề Đại hội, từ những chương trình khuyến đọc sáng tạo, hoạt động gắn kết cộng đồng đến các ứng dụng công nghệ số trong phát triển thư viện. Mỗi poster không chỉ giới thiệu một dự án hay hành động cụ thể, mà còn đúc kết kinh nghiệm, đánh giá hiệu quả và mở ra những hướng đi mới cho tương lai. (Tham khảo danh sách poster)

Một số áp phích được trưng bày

Trong Phiên bế mạc, Chủ tịch IFLA Vicki McDonald đã phát biểu tổng kết nhiệm kỳ, đánh giá những tiến bộ đạt được thông qua 6 cam kết của mình, đồng thời điểm lại những cột mốc quan trọng trong sự nghiệp gắn bó với ngành thư viện và với IFLA. Cùng với Chủ tịch Hội đồng Chuyên môn IFLA Te Paea Paringatai, bà đã trao các Danh hiệu và Giải thưởng IFLA 2025, bao gồm Giải thưởng Đơn vị Năng động và Tác động, Tri ân IFLA, Huy chương IFLA. Người chiến thắng trò chơi WLIC 2025 “Take the Steppe” cũng được công bố tại đây. Đại diện Ủy ban quốc gia WLIC 2025 (Kazakhstan) và WLIC 2026 (Hàn Quốc) đã phát biểu, nhấn mạnh ý nghĩa của Đại hội đối với khu vực Trung Á, chia sẻ kinh nghiệm đăng cai và bày tỏ kỳ vọng hướng tới WLIC 2026 tại Busan (Hàn Quốc).

Phát biểu kết thúc Đại hội của tân Chủ tịch IFLA - Leslie Weir

Đại hội khép lại bằng bài phát biểu của tân Chủ tịch IFLA Leslie Weir, đánh dấu khởi đầu nhiệm kỳ 2025–2027. Trong bài phát biểu, Bà đã chia sẻ những hiểu biết sâu sắc được đúc kết từ kinh nghiệm phong phú trong sự nghiệp thủ thư chuyên nghiệp, đồng thời gửi gắm thông điệp truyền cảm hứng về sứ mệnh và trách nhiệm của IFLA trong bối cảnh toàn cầu nhiều biến động. Tân Chủ tịch nhấn mạnh tầm nhìn của mình về một IFLA đổi mới, gắn kết và dẫn dắt, nơi các thư viện tiếp tục khẳng định vai trò hạ tầng tri thức thiết yếu, đồng hành cùng cộng đồng trong hành trình phát triển bền vững.

_____________

Tin và ảnh: Thu Trang

Next >