Từ ngày 16-19/6/2025, Đại hội cán bộ thư viện các quốc gia Đông Nam Á lần thứ 19 (CONSAL XIX) do Thư viện Quốc gia Malaysia phối hợp với Hội Thư viện Malaysia đăng cai đã diễn ra tại thành phố Kuala Lumpur, Malaysia với chủ đề "Kiến thức toàn diện: Thu hẹp khoảng cách, trao quyền cho tất cả".

Tham dự Đại hội có hơn 1.200 đại biểu, trong đó có 262 đại biểu quốc tế đến từ 11 quốc gia Đông Nam Á và các nước Trung Quốc, Đài Loan (Trung Quốc), Nhật Bản, Ấn Độ, Hoa Kỳ. Đoàn Việt Nam do ông Nguyễn Xuân Dũng, Giám đốc Thư viện Quốc gia Việt Nam (TVQG) làm Trưởng đoàn, cùng ông Nguyễn Hữu Giới, Chủ tịch Hội Thư viện Việt Nam và gần 40 đại biểu đại diện TVQG, các thư viện công cộng, thư viện đại học, thư viện chuyên ngành, thư viện quân đội và thư viện công an nhân dân tham dự.

Chương trình Đại hội bao gồm 02 phiên họp toàn thể và 16 phiên họp song song, với 89 bài tham luận được thuyết trình (đoàn Việt Nam có 08 bài) tập trung vào vai trò của thư viện như là đối tác chiến lược trong phát triển cộng đồng, chất xúc tác của hệ sinh thái tri thức cho các nhóm thiểu số và khuyết tật, lực lượng ủng hộ cho các mục tiêu phát triển bền vững nhằm thu hẹp khoảng cách phát triển trong xã hội.

Tại Lễ khai mạc Đại hội, với sự tham dự của Đại sứ 10 quốc gia ASEAN và đại diện Chính phủ, các Bộ, Ban, Ngành Malaysia, Thủ tướng Malaysia YAB Dato Seri Anwar bin Ibrahim và Bộ trưởng Bộ Thống nhất Quốc gia Malaysia YB Datul Aaron Ago Dagang nêu bật tính chất quan trọng của Đại hội CONSAL XIX như một nền tảng thúc đẩy Thư viện trở thành tác nhân của sự chuyển đổi xã hội và trao quyền cho người dân, phù hợp các mục tiêu phát triển bền vững quốc gia và đoàn kết khu vực; đồng thời nhấn mạnh sức mạnh của tri thức và nhiệm vụ của các thư viện trong việc thu thập, kết nối và lan tỏa tri thức, chỉ dẫn người dùng tiếp cận các nguồn lực thông tin và học cách đối diện với trí tuệ nhân tạo; vai trò của cán bộ thư viện trong việc xây dựng mô hình thư viện thích nghi với các yếu tố mới, biến thư viện trở thành những không gian mở sống động, có sự kết nối đến văn hóa và nghệ thuật, là nơi không chỉ lưu trữ sách, mà cả postcard, phim ảnh, cơ sở dữ liệu, sách điện tử và nhiều loại hình tài liệu truyền thông phản ánh cách con người học tập và khám phá. Như một nỗ lực tập thể, cùng nhau, cán bộ thư viện cần truyền cảm hứng cho giới trẻ nhằm khơi gợi hứng thú đọc, hình thành thói quen đọc và nuôi dưỡng niềm yêu thích đọc sách, từ đó khôi phục văn hóa đọc.

Tại Phiên toàn thể, phát biểu chủ chốt của Nhà sáng lập và Chủ tịch Igroup, Tổng Giám đốc Trung tâm Thương mại thế giới Kuala Lumpur trọng tâm phân tích bối cảnh của ngành thư viện đang ở thời điểm bước ngoặt của sự đổi mới, cần sự kết nối tri thức, công nghệ và cộng đồng; ở thời điểm tri thức là dành cho tất cả mọi người, cần xây dựng cầu nối, không phải khoảng cách. Báo cáo quốc gia tập trung làm rõ cơ cấu tổ chức, chức năng nhiệm vụ, kết quả hoạt động, thành tựu và định hướng phát triển của thư viện quốc gia, hội thư viện và hệ thống thư viện các nước thành viên CONSAL. Báo cáo của ngành thư viện Việt Nam do ông Nguyễn Xuân Dũng, Giám đốc TVQG trình bày đã bao quát toàn bộ hoạt động của ngành thư viện Việt Nam trong 5 năm gần đây, thu hút sự quan tâm theo dõi của đông đảo đại biểu tham dự Hội nghị.

Tại các phiên song song, 87 bài tham luận được các diễn giả của 10 nước thành viên CONSAL và diễn giả khách mời đến từ Ấn Độ và Hoa Kỳ trình bày, cung cấp kiến thức và chia sẻ mô hình, kinh nghiệm thực tiễn trên 04 nhóm chủ đề chính: (i) Vai trò thay đổi của Thư viện từ Gác cổng sang Trao quyền và Thúc đẩy tính toàn diện trong xã hội; (ii) Thu hẹp khoảng cách thông qua hỗ trợ triển khai các Mục tiêu phát triển bền vững - Thư viện biến điều không thể thành có thể; (iii) Xây dựng hệ sinh thái tri thức cho người khuyết tật và người yếu thế, (iv) Thư viện là đối tác tạo nên sự hợp lực mới trong phát triển cộng đồng. Bên cạnh đó, diễn đàn sau đại học Pecha Kucha, lần đầu tiên được tổ chức trong khuôn khổ Đại hội CONSAL đã tạo cơ hội cho các nghiên cứu sinh sau đại học trình bày các nghiên cứu chuyên sâu về nhiều chủ đề khác nhau trong lĩnh vực khoa học thông tin thư viện. Tham luận của TVQG với tên gọi “Hợp tác công tư - cách thức hình thành và chia sẻ lợi ích cho cộng đồng của Thư viện Quốc gia Việt Nam” nêu bật tiến trình hình thành và phát triển quan hệ hợp tác của TVQG thông qua các dự án hợp tác với các tổ chức, doanh nghiệp trong và ngoài nước nhằm các mục tiêu tăng cường cơ sở vật chất, nguồn lực thông tin, đào tạo con người và thúc đẩy các hoạt động nhằm lan tỏa các giá trị văn hóa, tri thức.

Tại đêm giao lưu văn hóa ASEAN, các Giải thưởng cán bộ thư viện tiêu biểu CONSAL XIX đã được trao cho bà Chin Loy Jyoon (Malaysia) - Giải Vàng; bà Woro Titi Haryanti (Indonesia) - Giải Bạc; bà Tassana Hanpol (Thái Lan) và bà Elvira B. Lapuz (Philippine) - Giải Đồng; Giải thưởng cán bộ thư viện trẻ CONSAL XIX được trao cho bà Mayasari binti Abdul Majid (Malaysia).

Phiên bế mạc Đại hội, Ông Edy Irwan Zulkafli, Tổng Giám đốc Thư viện Quốc gia Malaysia, đồng Chủ tịch CONSAL XIX đã thông qua Nghị quyết Đại hội gồm 6 điểm chính:

Thứ nhất, cán bộ thư viện tái khẳng định cam kết chuyển đổi thư viện từ cơ quan gác cổng truyền thống thành những không gian toàn diện, trao quyền, đề cao công bằng, quyền tiếp cận và tính đại diện.

Thứ hai, cán bộ thư viện hỗ trợ quá trình chuyển đổi này thông qua việc thúc đẩy các dịch vụ dễ tiếp cận, ứng dụng công nghệ và quản lý các bộ sưu tập đa dạng, tiêu biểu, phản ánh nhu cầu của mọi cộng đồng.

Thứ ba, liên kết với các Mục tiêu Phát triển Bền vững của Liên Hợp quốc, Thư viện đóng vai trò quan trọng trong việc biến thách thức xã hội thành cơ hội phát triển bền vững và công bằng.

Thứ tư, Thư viện quyết tâm xây dựng hệ sinh thái tri thức toàn diện, ưu tiên nhu cầu của cho người khuyết tật và nhóm yếu thế bằng cách tạo ra môi trường hỗ trợ đảm bảo tiếp cận thông tin công bằng và trao quyền cho những người gặp rào cản trong tiếp cận học tập truyền thống.

Thứ năm, công nhận Thư viện là đối tác quan trọng trong việc tạo ra hợp lực mới cho sự phát triển cộng đồng thông qua các sáng kiến đổi mới và hợp tác có ý nghĩa nhằm nâng cao phúc lợi và sự phát triển của cộng đồng.

Thứ sáu, ghi nhận và ủng hộ những đóng góp có giá trị của nghiên cứu sau đại học và nghiên cứu tại trường học về nhiều chủ đề trong lĩnh vực khoa học Thông tin - Thư viện, xem đó như một phương tiện thúc đẩy nghiên cứu, đổi mới và phát triển chuyên môn trong lĩnh vực này.

Nghi thức trao cờ đăng cai CONSAL XX, nhiệm kỳ 2026-2028 cho nước chủ nhà Singapore đã được tổ chức trang trọng trước sự chứng kiến của toàn thể Đại hội.

Bên cạnh chương trình họp chính thức của Đại hội CONSAL XIX, đoàn TVQG và Hội Thư viện Việt Nam đã tham dự Hội nghị Ban Chấp hành CONSAL XIX lần thứ 3 và Hội thảo “Tái cấu trúc lộ trình chiến lược cho CONSAL” được tổ chức tại Trung tâm Thương mại Thế giới Kuala Lumpur, bàn về các chương trình/ dự án/ hoạt động của CONSAL bao gồm Dự án cập nhật hồ sơ thư viện các nước thành viên CONSAL; Dự án Thư viện số ASEAN; Kế hoạch hành động triển khai Thỏa thuận công nhận lẫn nhau về trình độ cán bộ thư viện các nước ASEAN; Việc sửa đổi, bổ sung Điều lệ CONSAL; Thủ tục kết nạp Timor-Leste vào CONSAL; Thảo luận lộ trình chiến lược cho CONSAL: Tái thiết lập Ban Thư ký thường trực CONSAL, tiến hành các thủ tục đăng ký tư cách pháp nhân cho CONSAL, đề xuất đưa CONSAL vào Ủy ban Văn hóa - Thông tin ASEAN (COCI) để kêu gọi các chương trình, dự án hỗ trợ cho hoạt động của tổ chức trong tương lai.

Hội thảo vệ tinh diễn ra trước thềm Đại hội CONSAL XIX với chủ đề “Kiến thức toàn diện trong thời đại Trí tuệ nhân tạo: Trao quyền cho Thư viện nhằm thu hẹp khoảng cách và khuyếch đại tác động ảnh hưởng” được tổ chức vào ngày 16/6/2025 tại Khách sạn Sunway Putra, Kuala Lumpur, Malaysia thảo luận năm nội dung chính: (i) Thư viện đối diện với cuộc cách mạng Trí tuệ nhân tạo (AI); (ii) Giao tiếp học thuật, Chiến lược AI và IEEE; (iii) Ứng dụng AI trong Thư viện: Từ khởi đầu đến thực thi; (iv) Ứng dụng AI trong các trường đại học: Nghiên cứu điển hình về sử dụng có đạo đức và trích dẫn đúng cách; (v) Công cụ AI: Cách lựa chọn công cụ phù hợp cho người sử dụng thư viện.

Trong quá trình tham dự Đại hội CONSAL XIX, lãnh đạo TVQG đã có các buổi làm việc song phương với các thư viện bạn; trao và nhận sách tặng từ thư viện quốc gia các nước: Lào, Myanmar, Thư viện Thông tin công cộng quốc lập Đài Loan, làm việc với Hội đồng Thư viện và Lưu trữ Quốc gia Singapore; và tham quan các gian hàng triển lãm về trang thiết bị thư viện được bố trí trong khuôn viên của địa điểm tổ chức Đại hội.

Đại hội cán bộ thư viện các quốc gia Đông Nam Á (CONSAL), được thành lập từ năm 1970 tại Singapore. Đến nay CONSAL bao gồm 10 quốc gia ASEAN: Brunei, Campuchia, Indonesia, Lào, Malaysia, Myanmar, Philippines, Singapore, Thái Lan và Việt Nam. Được tổ chức với nhiệm kỳ 3 năm/ lần, Đại hội CONSAL là diễn đàn khoa học lớn và có uy tín nhất của khu vực Đông Nam Á trên lĩnh vực Thông tin - Thư viện, nơi các nước thành viên CONSAL có cơ hội lĩnh hội các xu hướng và vấn đề nghiệp vụ mới, thuyết trình các thành tựu ngành Thông tin - Thư viện nước mình, trao đổi kinh nghiệm hoạt động, tìm kiếm cơ hội hợp tác và kết nối với các thư viện trong khu vực và trên thế giới.

Ảnh cùng sự kiện:

Toàn cảnh Lễ khai mạc Đại hội CONSAL XIX

Thủ tướng Malaysia YAB Dato Seri Anwar bin Ibrahim phát biểu khai mạc Đại hội CONSAL XIX

Thủ tướng Malaysia YAB Dato Seri Anwar bin Ibrahim đánh chiêng khai mạc Đại hội CONSAL XIX

Ông Nguyễn Xuân Dũng, Giám đốc TVQG trình bày Báo cáo Quốc gia

Ông Edy Irwan Zulkafli, Tổng Giám đốc Thư viện Quốc gia Malaysia, đồng Chủ tịch CONSAL XIX phát biểu bế mạc Đại hội

Trao cờ đăng cai CONSAL XX cho Singapore

Một số hoạt động của đoàn cán bộ thư viện Việt Nam tại Đại hội CONSAL XIX:

Đoàn TVQG và Hội Thư viện Việt Nam tham dự Hội nghị Ban Chấp hành CONSAL XIX lần thứ ba:

Trao đổi sách và giao lưu với thư viện các nước:

Các phiên thuyết trình tại Đại hội của diễn giả Việt Nam:

ThS. Hoàng Thị Thu Trang, Thư viện Quốc gia Việt Nam với tham luận “Hợp tác công tư - cách thức hình thành và chia sẻ lợi ích cho cộng đồng của Thư viện Quốc gia Việt Nam”

CN Lê Đinh Quốc Huy, Thư viện KHTH Tp. Hồ Chí Minh với tham luận “Thư viện Khoa học Tổng hợp Thành phố Hồ Chí Minh là đối tác thiết yếu trong sự phát triển cộng đồng”

ThS Bùi Thị Hạnh, Thư viện KHTH Tp. Hồ Chí Minh với tham luận “Thư viện Khoa học Tổng hợp thành phố Hồ Chí Minh: Phát triển các dịch vụ phục vụ người khiếm thị giúp họ tiếp cận tri thức, hoà nhập cộng đồng”

ThS. Nguyễn Thị Bích Ngọc, Thư viện Trường Du lịch – Đại học Huế với tham luận “Mô hình tài nguyên giáo dục mở bền vững trong các trường đại học tại Việt Nam”

ThS. Lê Thị Huyền Trang, Viện Thông tin Khoa học - Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh với tham luận “Lan tỏa tri thức và trao quyền cho người khuyết tật tại Việt Nam”

CN Phạm Bá Toàn, Thư viện Trường Đại học Khoa học Tự nhiên, ĐHQG HCM với tham luận “Phát triển thói quen đọc trong sinh viên thông qua hoạt động hợp tác với Câu lạc bộ Sách và Thư viện: Nghiên cứu điển hình tại Trường Đại học Khoa học Tự nhiên, ĐHQG Tp. HCM”

ThS. Toni Tin & ThS. Hà Tố Tâm, Trường Đại học VinUni với tham luận “Tác động của việc tích hợp công nghệ nhập vai trong thư viện đại học tại Việt Nam: Nghiên cứu điển hinh tại thư viện Trường Đại học VinUni”

____________

Tin và ảnh: Bùi Thị Thủy

Next >